Inspiratiebezoek Positieve Gezondheid

20 november 2025

Op dinsdag 4 november 2025 reisde een groep bibliotheekprofessionals af naar Bibliotheek Nieuwegein voor een inspiratiebezoek rond Positieve Gezondheid. Wat we aantroffen, was een bibliotheek die het thema niet als losse programmalijn aanpakt, maar zoals ze het zelf verwoordenPositieve Gezondheid is het kompas voor álles wat wij doen. 

Gezondheid als kompas 

In Nieuwegein is Positieve Gezondheid geen project, maar een vanzelfsprekend uitgangspunt dat door de jaren heen stevig is ingebed in alle lagen van de organisatie. Of het nu gaat om het Informatiepunt Digitale Overheid, activiteiten rond basisvaardigheden, culturele programmering of de collectie. Overal klinken de zes dimensies van positieve gezondheid door: mentaal welbevinden, lichaamsfuncties, dagelijks functioneren, meedoen, kwaliteit van leven en zingeving.  

Wil je meer weten over het gedachtegoed van Positieve Gezondheid, wat een bredere kijk op gezondheid geeft? Lees dan hier verder Vul vooral zelf ook de vragenlijst in want zo krijg je direct een beeld hier 

De bibliotheek als kennismakelaar 

Colinda Olff is programmamaker Gezondheid en Leefstijl en onze gastvrouw van de dag. Ze vertelt dat de bibliotheek Nieuwegein zichzelf niet als zorgverlener ziet, maar als voorportaal en vooral als kennismakelaar: de plek waar mensen, kennis en initiatieven samenkomen. Samenwerking met bijvoorbeeld wijkinitiatieven, zorgorganisaties en studenten van de Hogeschool Utrecht speelt daarbij een belangrijke rol.
“In gezondheid ben je als bibliotheek nooit de expert. Vraag experts om je heen om hun kennis en ervaring te delen en zorg ervoor dat de rollen duidelijk zijn.”
De bibliotheek creëert laagdrempelige momenten om met Positieve Gezondheid bezig te zijn, vaak gekoppeld aan actuele thema’s.  


Brede programmering  

De activiteiten zijn voor diverse doelgroepen,  zoals  het wekelijke PLUS-café voor senioren. Ook de jaarlijkse Dress Red Day van de Hartstichting trok dit jaar bijna 100 bezoekers aan. In de toetsweek organiseert de bibliotheek samen met een lokale partner Take a break in de toetsweek. De bibliotheek zit vol scholieren die hard aan het studeren zijn en een gezonde pauze, inclusief zelfgemaakte smoothie, is dan een welkom tussendoortje.  

“Gezelligheid is óók gezondheid,” zegt Colinda een aantal keer. “We maken de activiteiten niet zwaar of confronterend, zeker niet in het begin, het gaat om verbinding.” 

“Practise what you teach. Het zit niet alleen in de activiteiten, maar ook in hoe je als organisatie en als collega’s samen invulling geeft aan dit thema. Het is bouwen, bouwen, bouwen en dat doe je samen. Met partners, met inwoners en met elkaar.” 

Andere programmalijnen  

Tijdens het werkbezoek vertelden drie collega’s van Colinda hoe zij vanuit hun eigen vakgebied invulling geven aan het thema. Zo werd zichtbaar hoe Positieve Gezondheid als een rode draad door alle programmalijnen loopt. Digitale activiteiten dragen bijvoorbeeld bij aan zelfredzaamheid, taalprogramma’s versterken sociale verbinding en eigen regie, en culturele initiatieven nodigen uit tot reflectie en zingeving. 

‘’Als je in gesprek gaat met mensen, merk je vanzelf dat ze vaak vragen hebben over gezondheid of mentaal welzijn.’’ 

Ook in de collectie wordt aandacht besteed aan gezondheid. Denk aan auteursbezoeken over een medisch thema en de boekenapotheek.  

‘’Poëzie kan een mooi middel zijn om welzijn te bespreken.’’ 

 

Praktisch en positief 

Tijdens het werkbezoek werd duidelijk hoe diep de visie op Positieve Gezondheid is verankerd in de hele organisatie. Zelfs het gebouw ademt deze aanpak: fris, open, met veel natuurlijke materialen en elementen en plekken die uitnodigen tot rust en ontmoeting. Naast het Ontwikkelplein is er een Gezondheidsplein waar veel van de activiteiten worden georganiseerd zoals de open inloopmomenten.  

Impact wordt op een toegankelijke manier gemeten, bijvoorbeeld via een impactbord in plaats van vragenlijsten. Zo blijft het gesprek met bezoekers menselijk, informeel en direct: Wat doet dit met je? Wat neem je mee naar huis?  

Een van de deelnemers vatte het treffend samen: 

“Wij werken met verschillende domeinen die vaak gescheiden zijn, maar hier zie ik juist een holistische aanpak waarin alles met elkaar verbonden is.” 

Tips voor bibliotheekprofessionals 

    • Begin klein, temper je verwachtingen en houd rekening met een lange adem. 
    • Wees helder over je rol: geen zorgverlener of expert, wél kennismakelaar en facilitator. 
    • Sluit aan bij actuele thema’s die in de samenleving spelen. 
    • Verbind met bestaande initiatieven in de wijk of gemeente. 
    • Zoek actief samenwerking met zorg- en welzijnsprofessionals. 
    • Houd het positief, gezellig en toegankelijk. 
    • Ga in gesprek met deelnemers en luister ontspannen naar wat beter of anders kan. 
    • Betrek collega’s actief, zodat het thema breder gedragen wordt. 
    • Verken samen met de gemeente of er financiële middelen beschikbaar zijn om verder te groeien.

“Na acht jaar bouwen begint het ergens op te lijken,” zegt Colinda met een glimlach. En dat is precies wat dit bezoek ons liet zien: bouwen aan een bibliotheek die het verschil maakt doe je samen.   

Dit werkbezoek is georganiseerd door BNF in samenwerking met de KB, Bisc en Probiblio en Bibliotheek Nieuwegein.  

Wil je reageren op dit artikel? Stuur dan een email naar onze adviseur Fatima Essabani.